ROLAND MX-1 Aira

Roland MX-1

Możliwie zastosowania
MX-1 to urządzenie 18-kanałowe. Wyposażono je w 6 analogowych wejść, z których pierwsze cztery dostępne są jako tory mono z opcją połączenia w tory stereo. Moim zdaniem to dobre rozwiązanie, ponieważ większość syntezatorów analogowych oferuje tylko jedno wyjście (mono). Dotyczy to także większości współcześnie produkowanych instrumentów, choćby prezentowanych przeze mnie na Musoneo.pl instrumentów Moog Sub Phatty, Novation Bass Station czy Akai Rhythm Wolf.
W przeciwieństwie do torów 1–4, zrealizowanych na złączach TS 6,3 mm, na wejściu 5/6 znajdziemy złącze typu 3,5 mm. Pod względem technicznym jednak wszystkie tory są jednakowe. Stereofoniczne tory USB 1–4 mogą służyć do podłączenia czterech różnych urządzeń z serii Aira lub do przetwarzania dźwięku z komputera (zamiennie, w dowolnej konfiguracji). Kanałowi PC nie przyporządkowano fizycznego wejścia ani wyjścia i domyślnie służy do przetwarzania sygnału z szyny sumującej programu DAW. Wystarczy wybrać MX-1 jako interfejs ASIO i wskazać kanał PC (czyli kanał 17–18) w ustawieniach miksera. MX-1 wyposażono dodatkowo w złącze S/PDIF, które może służyć jako wejście lub wyjście (konfiguracji dokonuje się przy włączaniu miksera).
Wykorzystanie MX-1 do integracji urządzeń sprzętowych z komputerem to tylko jedno z możliwych zastosowań. Alternatywnie MX-1 może nam posłużyć do przetwarzania 18 śladów z komputera. Dzięki temu można wykorzystać potencjał filtrów i efektów miksera w grze na żywo z laptopa. Warto dodać, że MX-1 to jedyne urządzenie w serii oferowane wraz z programem Ableton Live 9 w wersji Lite. Ciekawe jest także to, że sygnał z podłączonych do MX-1 sprzętowych syntezatorów można skierować bezpośrednio na ścieżki w sekwencerze Live, poddać działaniu efektów i wysłać na mikser urządzenia (tu należy wziąć pod uwagę niewielką latencję). Oczywiście MX-1 można wykorzystać także jako pulpit sterowniczy MIDI (komunikaty MIDI wysyłają wszystkie przyciski i regulatory w sekcji miksera, z wyłączeniem bloków BEAT FX i MASTER FX), ale nie da się ukryć, że w tej roli znakomicie spiszą się mniejsze i tańsze kontrolery MIDI.

Efekty na kanałach
Zabawa rozpoczyna się, kiedy podłączymy do MX-1 kilka źródeł dźwięku, w szczególności instrumenty sprzętowe. Oprócz możliwości ustalenia poziomu głośności za pomocą tłumików, regulacji podlega wzmocnienie. Za pomocą przycisków MUTE możemy w łatwy sposób wyciszać poszczególne instrumenty. Podświetlane przyciski ułatwiają rozeznanie w sytuacji. Przyciski dzieli podobna odległość, co klawisze fortepianu, zatem z łatwością można wyciszać grupy kanałów używając obu dłoni. Regulacji podlega także umiejscowienie dźwięku w panoramie oraz ilość sygnału kierowanego na tor wysyłkowy. Wysyłkę otwieramy łącznie dla wszystkich kanałów za pomocą potencjometru SEND.
W każdym torze znajdziemy moduł filtru. Domyślnie wychylenie potencjometru w prawo pozwala regulować filtr górnoprzepustowy, w lewo – dolnoprzepustowy. Ale to tylko jedna z możliwości. Przytrzymując przycisk TONE, za pomocą enkodera możemy wybrać 1 z 10 efektów filtracji. Do dyspozycji są m.in. korektory oraz głęboko tłumiące filtry didżejskie.
Drugi dostępny na każdym kanale efekt insertowy nosi nazwę BEAT FX. Nazwa wzięła się stąd, że intensywność efektu zależy od ustalonej dla każdego kanału sekwencji. Dostępne są trzy odmiany: filtr (Filter), efekt bramkujący (Side Chain) oraz szatkujący (Slicer). Wystarczy wybrać kroki 1, 5, 9 i 13, aby uzyskać efekt przypominający do złudzenia zasysanie dźwięku w rytm uderzenia stopy. W przypadku filtru sekwencja zastępuje obwiednię sterującą filtrem. Sekwencje i algorytm ustalamy osobno dla każdego kanału. Regulacji podlega dodatkowo głębokość działania efektu, co w istotnym stopniu wpływa na jego charakter – ustawienia są niezależne dla każdego bloku. BEAT FX można w łatwy sposób włączać i wyłączać, podobnie jak można wyciszać i włączać do gry poszczególne tory.

Master FX
W każdym torze miksera znajduje się przycisk MFX, który pozwala skierować sygnał na blok Master FX. Do wyboru mamy 6 efektów, każdy dostępny w 8 odmianach. Blok Filter oferuje filtry o różnym zabarwieniu i nachyleniu, w tym także kombinację z generatorem szumu, który po rozłączeniu bloku odbija się w przestrzeni dzięki liniom opóźniającym. Wśród odmian flangera znajdziemy efekty przypominające chorus i słynne talk-boksy, a delay zawiera efekty typu ping-pong, pitchshifter, a nawet pogłos. Czas odbić może być określony w wartościach nutowych dla ustalonego tempa.
Blok Master FX działa w dwóch trybach, zwykłym i Combi. W tym pierwszym po prostu wybieramy efekt, którym chcemy sterować za pomocą potencjometru o dużych rozmiarach. Wystarczy wcisnąć przyciski MFX na kanałach perkusji i basu, by elementy sekcji rytmicznej poddać np. działaniu flangera. Zastosowanie efektów daje w większości muzyczne rezultaty, a ich przełączanie i przestrajanie przebiega w sposób płynny. W trybie Combi poszczególnym szesnastkom w takcie można przyporządkować inny algorytm. Wciąż jednak to ustawienie potencjometru decyduje o finalnym efekcie. W ten sposób można uzyskać zaskakujące wariacje rytmiczne.
Sekwencer krokowy pełni zatem istotną rolę w kształtowaniu finalnego brzmienia – pozwala przyporządkować poszczególnym krokom w takcie różne efekty z bloku Master FX oraz wyznacza puls dla efektów Beat FX.

Sceny z efektami
Z punktu widzenia gry na żywo niezwykle istotna jest możliwość zapisania kompletu ustawień miksera i efektów pod postacią scen, z uwzględnieniem wszystkich parametrów Tone/Filter i Beat FX oraz Master FX. Urządzenie daje możliwość zapisania maksymalnie 64 scen w czterech grupach A–D. Przyciski sekwencera pozwalają na natychmiastowy dostęp do poszczególnych scen w danej grupie. Najprostszym przykładem wykorzystania scen jest zapisanie różnych kombinacji wyciszania kanałów, np. w grupie A1 wyciszone mogą być perkusja i bas, w grupie A2 wokal, a w grupie A3 wszystkie kanały poza wokalem. Idąc dalej, w grupie A2 perkusja może podlegać działaniu Beat FX, a dźwięk basu może zostać skierowany na blok Master FX. W grupie A3 można poddać wspomniane ścieżki perkusji i basu działaniu filtrów, przy czym urządzenie zapamięta nie tylko rodzaj filtru, ale też jego parametry, np. ustaloną dla perkusji częstotliwość odcięcia. Oznacza to, że włączając scenę trzecią otrzymamy filtrowane brzmienie różnych elementów, dopóki nie chwycimy ponownie za potencjometry. Jak już się domyślacie, klubową aranżację można zbudować wyłącznie poprzez zmiany scen. Jeśli przyjmiemy, że na danym kanale pojawia się zawsze tego samego rodzaju instrument, to raz zaprogramowane sceny mogą posłużyć do gry na żywo całej baterii elektronicznych kompozycji!
Cennym dodatkiem z koncertowego punktu widzenia jest umieszczony na wyjściu procesor masteringowy. Pomaga on podnieść nieco poziom średni generowanej na żywo bądź przetwarzanej muzyki, ale nie tylko. Przegląd ośmiu dostępnych ustawień szybko ujawnił, że poza kompresją mamy tu do czynienia także z drobnymi zabiegami korekcyjnymi. To szybki sposób na naprawienie typowych błędów, choćby przeładowania w paśmie środkowym lub niedostatecznie zaznaczonego niskiego basu. Koncertujący muzycy z pewnością docenią możliwość wysłania sygnału z wybranych torów miksera na słuchawki – wystarczy ustawić potencjometr MIXING w pozycji Select.

W pełnej synchronizacji
Źródłem sygnału synchronizującego sekwencer MX-1 może być komputer, dowolne urządzenie z serii Aira podłączone do portów USB 1–4 oraz oczywiście sygnał skierowany na port MIDI In, choćby ze sprzętowej maszyny perkusyjnej. MX-1 może także wysyłać sygnał synchronizujący poprzez port MIDI Out do innych urządzeń zewnętrznych. Podczas warsztatów Musoneo z zakresu produkcji muzycznej sekwencer MX-1 został podporządkowany sekwencerowi Ableton Live, natomiast podłączona do MX-1 analogowa maszyna perkusyjna Akai Rhythm Wolf poddała się dyktatowi MX-1.

Wykonanie i rejestracja
Wbudowane w urządzenia serii Aira interfejsy charakteryzuje dobra jakość dźwięku i stabilność pracy, jednak osiągnięcie latencji poniżej 10 milisekund dla sprawnej gry na instrumentach wirtualnych bądź wybijania rytmów wymaga ustawienia niewielkiego bufora (w przypadku MX-1 poniżej 128 sampli/44,1 kHz) lub zwiększenia częstotliwości próbkowania np. do 96 kHz. Oznacza to, że chcąc utrzymać opóźnienie związane z przetwarzaniem dźwięku przez komputer na niskim poziomie będziemy musieli liczyć się z odrobinę większym obciążeniem jednostki obliczeniowej CPU niż w przypadku interfejsów innych renomowanych firm.
A jeśli chcielibyśmy nagrać nasze wykonanie? Najłatwiejszym sposobem jest rejestracja sygnału z wyjścia MX-1. Istnieje jednak możliwość zgrania sygnału z poszczególnych torów z uwzględnieniem efektów Tone/Filter oraz Beat FX. Zmiany pozycji tłumików oraz wyciszanie kanałów nie podlega rejestracji. Minusem jest także stosunkowo niski poziom sygnału, jaki pojawia się na wejściach MX-1 jako interfejsu w sekwencerze komputerowym. Przekłada się to na gorszy stosunek sygnał/szum. Naturalnie sygnał skierowany na blok Master FX nie może być rozdzielony, co stanowi argument za zgrywaniem sygnału z głównego wyjścia MX-1. Alternatywnie na osobnej ścieżce MIDI można zapisać ruchy potencjometrów i pozycje przycisków załączających efekty. Nie można jednak zapominać, że MX-1 to urządzenie przeznaczone przede wszystkim do gry na żywo. Dlatego trudno uznać opisane wyżej trudności w rejestracji wykonania jako dużą wadę.


Urządzenie B-STOCK, powystawowe. W pełni sprawne, 3 lata gwarancji.
Prawdopodobnie z niewielkimi śladami użycia (ryski).